بررسی آلودگی انگلی ماهی بوتک (Cyprinion macrostomum)، برزم لب‌پهن (Barbus barbulus) و توئینی (Capoeta trutta) در رودخانه‌ی دز

رودخانه‌ی دز یکی از رودخانه‌های مهم استان خوزستان می‌باشد که به دلیل تنوع ماهیان موجود در آن، نیاز به بررسی گسترده‌تر فون انگلی دارد. در این مطالعه به وسیله‌ی نمونه­گیری با تور پرتابی، در فاصله‌ی بین تابستان تا زمستان 1393، تعداد 60 قطعه ماهی از سه گونه ماهی بوتک (Cyprinion macrostomum)، برزم لب پهن (Barbus barbulus) و توئینی (Capoeta trutta) صید و بررسی گردیدند. ماهیان پس از صید به صورت زنده به آزمایشگاه منتقل و تمامی اندام‌های آن‌ها با تهیه گسترش بافتی مرطوب/خشک و رنگ­آمیزی مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین جهت بررسی انگل‌های تک یاخته‌ای، نمونه‌های بافتی در فرمالین فیکس گردیده و مقاطع بافتی تهیه و انگل‌های جداشده با استفاده از کلیدهای تشخیصی، شناسایی گردیدند. انگل‌های شناسایی شده در ماهیان مورد مطالعه شامل Ichthyophthirius multifiliis (در پوست و آبشش)، Myxobolus sp. (از آبشش، کلیه و کیسه صفرا)، Dactylogyrus sp. (از آبشش)، Diplostomum spathaceum (از عدسی چشم) و Neoechinorhynchus spiramuscularis (از روده) جدا و شناسایی گردید. در بررسی خون، کبد و کلیه ماهیان مورد مطالعه، انگلی مشاهده نگردید. در مقایسه گونه‌های ماهی مورد مطالعه، بیشترین میزان آلودگی در ماهی بوتک و در بررسی مقاطع آسیب­شناسی، ضایعات متعددی در آبشش و پوست ماهیان آلوده مشاهده گردید و مواردی نیز پیکره تک­یاخته در مقاطع بافتی قابل تشخیص بود. انگل­های جداشده در این تحقیق برای اولین بار در ماهیان این رودخانه مطالعه و گزارش می‌شوند؛ همچنین Neoechinorhynchus spiramuscularis برای اولین بار در رودخانه دز و در ماهی توئینی گزارش می­گردد. در این مطالعه هیچ انگل مشترکی که قابل انتقال به انسان باشد مشاهده نشد.  این بررسی در راستای شناسایی فون انگلی منطقه و پیش بینی احتمال  انتقال آن‌ها به استخرهای پرورش ماهی اهمیت دارد. با معرفی این انگل­ها و توصیه به انجام اقدامات پیشگیرانه و کنترلی مناسب می­توان از انتشار و  انتقال این انگل ها به ماهیان پرورشی جلوگیری به­عمل آورد.